Parsza Bechukotaj – Księga Vayikra (Kapłańska) 26:3-27:34
Będę chodził wśród was, będę waszym Bogiem, a wy będziecie moim ludem* (Kpł 26:11)
jest wersetem, do którego odwołuję się, gdy mam poczcie osamotnienia, pustki. Mogę ją wypełnić czytając pełne namiętności słowa „Szir haSzirim” o miłości, będącej relacją między człowiekiem i Bogiem. Pozwolę sobie dodać kilka zdań z prac moich ulubionych myślicieli.
Franz Rosenzweig w „Gwieździe Zbawienia” pisze:
Miłość się wzmaga, ponieważ chce wciąż być nową. Jedynie wówczas może być stałą, gdy żyje w niestałości, w chwili. I musi być stałą, aby kochający nie był jedynie pustym tragarzem przelotnego poruszenia, ale żywą duszą. W ten sposób kocha także Bóg. **
To zdanie bardzo pomaga w samotności, Bóg nie objawia się tylko Słowem, ale także poprzez aktywną Miłość.
Inny mój ulubiony myśliciel, Abraham Joshua Heschel pisze:
Człowiek jest człowiekiem, ponieważ w jego życiu dochodzi do głosu pierwiastek boski. Nie jest biernym widzem kosmicznego dramatu. Więcej w nas pokrewieństwa z pierwiastkiem boskim, niż jesteśmy w stanie uwierzyć. Dusze ludzi to świece Boga, zapalone na kosmicznej drodze (…) a każda dusza jest niezastąpiona. Człowiek jest potrzebny, jest potrzebą Boga.***
Martin Buber dodaje: Możemy poznać Boga tylko dlatego, że On kieruje się do człowieka; ta relacja jest objawianiem. Zachęcam, by poddać się tej relacji.
Rozważania nad wersetem 26:11 dopełnię znaną z opowieści chasydzkich rozmową. Cadyk Symcha Bunim z Przysuchy zapytał kiedyś swego ucznia Menachema Menlda Morgensterna (późniejszego Kocker Rebe):
– Gdzie jest Bóg?
– Wszędzie.
– Nie.
– „Cała ziemia pełna jest Jego Chwały”**** (Iz 6:3).
To cadykowi Symsze nie wystarczało.
– Jeśli to, czego mnie nauczyłeś nie wystarcza, to teraz ty powiedz: gdzie jest Bóg.
– Bóg jest wszędzie, gdzie pozwalamy Mu być.
Końcowe rozdziały Księgi Kapłańskiej zawierają ostrzeżenia, jakie spotkają nas kary w razie nieposłuszeństwa nakazom Tory. Zawierają także słowa pełne siły i wsparcia, skierowane do nas, a cytowane na początku: Będę chodził wśród was. Naszym zadaniem jest danie Mu szansy na to. Nigdy w istocie nie jesteśmy samotni, jeśli potrafimy kochać.
Szabat Szalom!
* tłum. za Biblią Tysiąclecia
** tłum. Tadeusz Gracz
*** antologia „Prosiłem o cud”, tłum. Aleksander Gomla.
**** tłum. za Biblią Tysiąclecia