Parsza Naso (Księga Liczb 4:21-7:89)
W rozdziale 6:22 – 26 czytamy o chyba najbardziej znanej biblijnej modlitwie: „Błogosławieniu Kapłańskim”. Składa się ono z trzech błogosławieństw:
- Niech cię Pan błogosławi i strzeże;
- Niech Pan rozpromieni swe oblicze nad tobą, niech obdarzy cię łaską;
- Niech Pan zwróci swe oblicze ku tobie i niech cię obdarzy pokojem;*
Bóg nakazuje Aaronowi i jego potomkom, by tymi słowami błogosławili lud Izraela. W starożytności, tymi słowami Koheni błogosławili lud w Mikdasz – Świątyni Jerozolimskiej codziennie, potem tylko w święta. Obecnie te błogosławieństwa odmawiane są w czasie modlitwy porannej Szachrit i dodatkowej modlitwy na Szabat: Musaf, jako część modlitwy Amida.
W święto Jom Kippur „Błogosławieństwo Kapłanów” ma szczególnie uroczystą formę: Lewici umywają Kohenom dłonie, Koheni zdejmują obuwie, stają na podwyższeniu (duchan) przed Aron Hakodesz, zwróceni do wiernych, zakrywają twarze talitim i podnosząc ręce w charakterystycznym geście, głośno wymawiają słowa błogosławieństw. Ta modlitwa jest szczególnie podniosła. Gdy odmawiamy tę modlitwę, czujemy jej starożytne pochodzenie i niezwykła moc płynącą z tych słów.
Pomocnymi w ich zrozumieniu nieco tajemniczych słów pomagają są komentarze zawarte w wydaniu „The Complete Art. Scroll Siddur” wyd. Mesorah Publications, NY 1985.
„Pan błogosławi” to: niech Bóg da ci dobre zdrowie (jak pisze Raszi) i długie życie (za Ibn Ezrą). Gdy słyszymy „i strzeże”, to oczywiście chodzi o chronienie nas przed różnymi atakami. Dotyczy to także prób zmniejszenia darów, jakimi nad Bóg obdarza (za Midrasz Raba).
„Niech HaSzem rozpromieni swe oblicze nad tobą” oznacza światło Tory, które pozwala wznieść się naszemu duchowi (Sifre).
„Niech obdarzy cię łaską” jest oczekiwaniem na znalezienie u Boga przychylności, by Bóg patrzył na nas życzliwie, a także byśmy znaleźli życzliwość u innych osób (Rambam). Inny komentarz (Or HaChaim): niech jego umiejętności obronią go, mimo że inni danej osoby nie lubią.
„Niech Pan zwróci swe oblicze ku tobie” to błaganie, by Bóg powstrzymał swój gniew na nas, nawet wtedy, gdy jesteśmy grzesznikami i zasługujemy na karę (Raszi). Swe oblicze jedna osoba zwraca do innej, gdy jest mu życzliwa, odwraca się, gdy jest zła. Bóg zwraca swe oblicze w kierunku narodu Izraela, by pokazać, że jest mu życzliwy (Maharzu). Jednak ten fragment nastręcza kłopoty komentatorom. Król, lub władca nie „zwraca swego oblicza” ku podwładnemu jedynie dla okazania pochwały. Większość komentatorów uważa, że w tym błogosławieństwie Bóg „zwraca swe oblicze z uśmiechem”.
„I niech cię obdarzy pokojem” – to błogosławieństwo dopełnia pozostałe. Bez dobrobytu, zdrowia, pożywienia i picia niewiele znaczymy (Sifre). W innych komentarzach znajdziemy, że określenie „szalom” w tym miejscu oznacza dobre, pokojowe relacje z innymi: osobami, narodami. Wg. tłumaczenia the Jewish Publication Society z 1962 roku ostatnie błogosławieństwo powinno brzmieć: „Niech Pan ci sprzyja i zapewni ci Jego przyjaźń”.
W życiu każdej osoby, społeczności najbardziej krzepiące są wydarzenia podniosłe. W żydowskiej modlitwie słyszymy te trzy błogosławieństwa co najmniej raz dziennie. Wygłaszanie ich z jednej strony pokazuje Wszechmoc Boga, z drugiej oczekiwanie na Jego pomoc, a nawet przyjaźń.
Po każdym z „Błogosławieństw Kapłanów”, wszyscy obecni także głośno mówią „I niech się tak stanie”.
Życzę tego wszystkim
Szabat Szalom
Jerzy Kichler
* tłum. za Biblią Tysiąclecia