Tradycją żydowską jest czytanie Mądrości Praojców (Pirke Awot) w czasie popołudni szabatowych, wypadających pomiędzy obchodzonym w czerwcu świętem Szawuot, a wrześniowym świętem Rosz HaSzana.
Letnie popołudnia są długie, zwykle gorące, więc czytanie Mądrości jest dobrym sposobem spędzania czasu między szabatowym obiadem, a popołudniową drzemką, szlufn. Do początku lat dziewięćdziesiątych trudno było znaleźć polskie tłumaczenie tego traktatu Miszny, zredagowanego pomiędzy 180 a 220 rokiem wspólnej ery przez Rabiego Jehudę ha Nasiego. W 1991 roku Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe wydały reprint Szaarej Szamaim, modlitewnika w tłumaczeniu Salomona Spitzera, wydanego w 1926 roku. Salomon Spitzer, dyrektor przedwojennego żydowskiego liceum w Krakowie, został zamordowany w czasie Zagłady, prawdopodobnie w 1941 roku. To tłumaczenie ułatwiło dostęp do wiedzy o judaizmie pokoleniu polskich Żydów urodzonych po II wojnie światowej, którzy nie mieli możliwości poznania języka hebrajskiego.
W Pirke Awot 1:6 czytamy:
„Jozue, syn Parachii, mawiał: Obierz sobie nauczyciela”.
Salomon Spitzer opatrzył ten werset komentarzem „nigdy nie należy sądzić, że jest się doskonałym, ale zawsze kierować się zdaniem mędrszych”. Ten werset można odnieść do paraszy Chukat (Lb 19:1-22-:1), przypadającej na ten tydzień. W wersecie 21:27, w tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia czytamy:
„Dlatego śpiewali pieśniarze: Idźcie do Cheszbonu! Niech będzie odbudowane i umocnione miasto Sichona”.
W języku Tory (podaję transkrypcję) to: ”Al. kejn jomru hammosiim bou hesbon”. Słowo „hesbon” zwykle jest tłumaczone jako nazwa miasta Cheszbon. Biblijne miasto Cheszbon to stolica Emorytów, oddalona o 20 kilometrów od Morza Martwego. Słowo „hammoslim” składa się z rodzajnika „ha” oraz wyrazu „mosel” w liczbie mnogiej. „Mosel” (w innej punktacji „moszel”) ma różne znaczenia.
Tysiąclatka podaje frazę: „śpiewali pieśniarze”. Mosel to także „także ten, który układa przypowieści” (opracowanie „Pięcioksięgu” Anny Kuśmierek, Oficyna Wydawnicza Vocatio 2003). Inne tłumaczenie słowa ”mosel” to „wydający nakazy”. „Cheszbon” to nie tylko nazwa miasta, ale także „rozliczenie, podsumowanie rachunków”. Tak więc ten werset można tłumaczyć inaczej: „Ten, kto rozlicza siebie samego, mówi: niech mnie rozliczą (w odniesieniu do świata)”.
Rabin Abraham J. Twerski mówi o rozliczeniu siebie z micw (dobrych uczynków) i grzechów. Jeśli to rozliczenie ma być efektywne, nie może być dokonane przez siebie samego, należy je dokonać w zespole, grupie. By wyleczyć się z nałogu alkoholizmu, dobrze jest uczestniczyć w terapii AA. By dokonać rozliczenia w Jom Kippur, należy dokonać skruchy w zgromadzeniu. Można też znaleźć właściwego mentora, osobę o wysokim autorytecie moralnym i etycznym.
Oby każdy z nas znalazł drogę do właściwego osądu swej osoby.
Szabat Szalom!