komentarz judaistyczny

Parsza Kedoszim – Księga Vayikra (Kapłańska) 19:1-20:7

Parasza Kedoszim jest zbiorem bardzo wielu nakazów i zakazów. Najmniej znanym jest zakaz noszenia ubrania utkanego z dwóch rodzajów nici. Ten zakaz nazywany jest „szatnez”. Obecnie ma zastosowanie przy wykonywaniu odzienia dla celów liturgicznych: talitim – chusty modlitewnej i białego, obszernego kaftana ubieranego podczas wieczerzy Paschalnej, świąt Nowego Roku i Jom Kippur. Ten zakaz ma kierować naszą uwagę na modlitwę, a w czasie Sederu na tekst opowieści o wyjściu Żydów z Egiptu – Hagady szel Pesach. Odmawianie tych modlitw nie może być pomieszane z rozmowami o trywialnych, codziennych sprawach.

Czytaj dalej

W nocy, w poniedziałek my, Żydzi, zaczynamy święto naszej wolności – Pesach. Byliśmy niewolnikami w Egipcie i staliśmy się żydowskim narodem, który otrzymał Torę (Pięcioksiąg Mojżesza) i osiedlił się w Izraelu. Ale nasza wolność jest świętowana w sposób, który może się wydawać dziwny. Przez osiem dni (siedem w Izraelu), jemy macę i powstrzymujemy się od spożywania chamecu (są to poddane fermentacji produkty ze zboża, takie jak chleb, alkohole wytwarzane ze zbóż itp.). Takie postępowanie jest istotą świętowania Pesach.

Czytaj dalej

Parsza Mecora – Księga Vayikra (Kapłańska) 14:1-15:33

Czytany w tym tygodniu fragment Tory jest poświęcony w całości chorobie zwanej w Biblii „trądem”. Trąd może dotknąć mężczyzn i kobiety. W Torze czytamy o tym jak rozpoznawać trąd, jak go leczyć i jakie ofiary należy złożyć, gdy kapłan stwierdzi uleczenie z tej choroby. Trąd może dotknąć i domy.

I jeżeli pozwolę wystąpić pladze trądu na jakimś domu należącym do was, wtedy właściciel domu przyjdzie i oznajmi kapłanowi: Coś jakby plaga trądu na domu się ukazała. [14:35].

Z tego fragmentu Tory [14:33-14:48] wynika, że objawiona Księga, Tora doskonale znała zasady budowania domów i metody usuwania zniszczeń spowodowanych przez pleśń, bakterie itp. mogące wystąpić na murach. Dla osób, które mają małe pojęcie o budownictwie, a będą miały kłopoty związane z wystąpieniem pleśni na murach, radzę sięgnąć po Biblię i przeczytać rozdział 14. Rady w nim zawarte niewiele różnią się od współczesnych poradników, których zakup jest kosztowny.

Czytaj dalej

Parsza Tazria – Księga Vayikra (Kapłańska) 12:1-13:53

W wierszu 13:2 Księgi Kapłańskiej czytamy:

„I zostanie przyprowadzony do kapłana Aarona”.

Chodzi tutaj o rozpoznanie trądu. Talmud podaje, że trąd jest wynikiem grzechu zwanego „leszon hara” (człowiek o złym języku, plotkarz, donosiciel).

Czytaj dalej

Parsza Szemini – Księga Vayikra (Kapłańska) 9:1-11:47

Bez wątpienia kaszrut jest jednym z pojęć, które definiują Żyda i judaizm. Wiele z przepisów dotyczących kaszrutu zawartych jest w dzisiejszej parszy.

W tym tygodniu czytamy o przykazaniu mówiącym, że ssaki muszą mieć rozszczepione racice i przeżuwać pokarm; ryby muszą mieć płetwy i łuski oraz że można spożywać tylko określone gatunki ptaków. Z parszy Vayikra Żydzi dowiadują się, że nie wolno im jeść wieprzowiny ani królika, krewetek ani krabów, orłów ani sępów. Ale nie znamy przyczyny, dla której mamy przestrzegać tych przykazań.

Czytaj dalej

W najbliższą sobotę wieczorem i niedzielę rano (czternastego dnia miesiąca Adar I), w święto Purim, Żydzi czytają głośno Księgę Estery, która jest niezwykłym tekstem, będącym mistrzowskim połączeniem romansu, dramatu i ruletki. Nie jest to „science fiction”, ale tekst, który można nazwać beletrystyką biblijną. Wierzymy, że to wydarzyło się w połowie I tysiąclecia p.n.e., a przez tysiące lat ta Księga była apelem o zachowanie godności i zimnej krwi w sytuacji, gdy Żydom groziło realne ludobójstwo.

Czytaj dalej

Parsza Vayikra – Księga Vayikra (Kapłańska) 1:1 – 5:26

W tym tygodniu parsza rozpoczyna się interesującymi słowami. Czytamy (Kpł 1:2)

„Kiedy istota ludzka pośród was przyniesie ofiarę Wiekuistemu: z bydła, rogacizny i trzód, powinieneś złożyć twoją ofiarę” (1).

Wydaje się to poleceniem złożenia ofiar z naszych zwierząt.

Czytaj dalej

Pekudei-Szekalim  – Szemot (Księga Wyjścia) 38:19-40-38

W tym tygodniu kończymy czytanie Księgi Wyjścia. „Wędrująca Świątynia” jest gotowa, arcykapłan i kapłani ubrani w odpowiednie szaty i namaszczeni olejkami, koszty budowy podliczone. Można ruszać dalej. Pytanie: a gdzie jest wówczas Bóg?

Czytaj dalej

Vajakchel – Szemot (Księga Wyjścia) 35:1 – 38:20

W tym tygodniu kontynuowany jest opis Miszkan, inaczej Tabernakulum. W tej parszy Izraelici wypełniają polecenie Boga „zbierzcie od siebie daninę”* (25:2), aby budować Wędrującą Świątynię. Nie każdy spełnia przykazanie opisane w tym tekście. Ofiarę na budowę Wędrującej Świątyni (35:5) oddają jedynie ci, którzy są „szczodrobliwego serca”

Czytaj dalej

Ki Tisa – Szemot (Księga Wyjścia) 30:11-34:35

W tej parszy Bóg nakazuje m.in. zbudowanie kadzi z brązu, by Aaron i synowie obmywali swe ręce i nogi przed wejściem do – jak pięknie tłumaczy nazwę Świątyni na pustyni rabin Pecaric – „Namiotu Wyznaczonych Czasów”.

Czytaj dalej