Niedziela celnika i faryzeusza
Łk 18, 10-14
Wyniosły faryzeusz modląc się słowami pogardy dla celnika – samemu się rozgrzeszając w imię większej nieprawości innych – był przed Bogiem sprawiedliwym, który ginie w swej sprawiedliwości (Koh 7, 15); celnik zaś, wyznając w ciszy serca własne winy, stał się szczęśliwym żebrakiem kajającym się u stołu Miłosierdzia Pańskiego.
30. Niedziela po Pięćdziesiątnicy
Święta Teofania naszego Zbawiciela Jezusa Chrystusa – Chrzest Pański
Mt 3, 13-17
Gdy w Jordanie ochrzczony zostałeś, Panie, jawnym się stało uwielbienie Trójcy, głos Rodziciela zaświadczył bowiem o Tobie, umiłowanym Cię Synem nazywając, i Duch w postaci gołębicy potwierdził słów tych pewność. Objawiający się Chryste Boże i świat oświecający, chwała Tobie! – w słowach dzisiejszego troparionu zawiera się pełne streszczenie natchnionego świadectwa Ewangelisty o wypełnieniu się mesjańskiego proroctwa (por. Iz 42, 1; Ps 2, 7; Pwt 4, 12; J 1, 31-34) poprzez święte zanurzenie Jezusa Chrystusa, otwierające zbawienną drogę wiodącą przez Jordan (Iz 8, 23).
Wa-Jigasz – Bereszit (Księga Rodzaju) 44:16-47:27
Odczytywanie Tory – Pięcioksięgu Mojżeszowego w rytualnym cyklu rocznym jest w istocie rodzajem serialu. Ale nie jest to szmira pokazywana w różnych stacjach tv dla potrzeb podpatrywania wymyślonego życia przez ciekawskich telewidzów. Tora to serial w 54 odcinkach odczytywany w synagogach. Ten sam odcinek czytany jest w danym tygodniu we wszystkich synagogach na całym świecie. Nie podpatruje się wówczas błahych konfliktów, spotkań, pożegnań. Tora to Słowo Objawione przekazane przez HaSzem, Boga naszego, Stwórcę nieba i ziemi. Czytamy w Biblii o życiu naszych praojców: Jakuba, Judy, Dawida i pramatek: Sary, Rebeki i Tamar. Odcinek tego serialu nazywamy paraszą szawua – czytaniem na dany tydzień.
Waera – Szemot (Księga Wyjścia) 6:2-9:35
Komentarzy do pierwszego wersetu dzisiejszej paraszy (Wj 6:2) jest tyle, ilu jest czytających go. Przytoczę za tłumaczeniem rabina Izaaka Cylkowa:
„I rzekł Bóg do Mojżesza, i powiedział doń: ‘Jam Wiekuisty’”.
To i następne zdanie dla tłumaczy z hebrajskiego na inny język jest jednym z najtrudniejszych w Torze. W przypadku wyznawców judaizmu zależy od stosunku czytającego do tekstu, od relacji danej osoby z Bogiem, od wiary w nieskończoną wierność każdej literze Tory, a także od znajomości tradycji rabinicznej. Dla rzadziej czytających Biblię krótkie wyjaśnienie. Dosłowne hebrajskie brzmienia zdania „Wajdaber (i przemówił) Elohim el (do) Mosze wajomer (i powiedział) elaw (do niego) ani (Ja) JHWH” Próba interpretacji tego zdania dotyka samej istoty judaizmu: Jakie jest Imię Stwórcy i dlaczego ma tak ogromne znaczenie dla Żydów.
29. Niedziela po Pięćdziesiątnicy
Niedziela po Narodzeniu naszego Pana, Boga i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa
Mt 2, 13-23
Świątobliwy Jan Złotousty, patriarcha konstantynopolitański, stając się dla nas świadkiem Ewangelii spostrzega, że Herod dokonał masowego dzieciobójstwa ze strachu przed dalszym biegiem historii zbawienia – jakby chciał powstrzymać to, co w Bożym zamyśle nieuniknione. Szaleńcza obsesja Heroda, upatrującego w narodzinach chłopca początek końca własnego panowania nad Judeą, była przedmiotem drwin mędrców na jego dworze – jak bezwładne dziecię mogło komukolwiek zagrażać? Pozabiblijne przekazy mówią nawet, że ogarnięty paniczną fobią tyran nie zawahał się zabić mu najbliższych – fakt ten Makrobiusz, pogański filozof rzymski, skomentował dosadnie: Lepiej jest być Heroda świnią aniżeli synem (Saturnalia, ks. II, rozdz. 4). Święty Jan Chryzostom wskazuje, że tak bestialski gniew i zazdrość pochodziły od demona – oto spotkały się bowiem dwa królestwa: spętany przez Złego ten świat i w ludzkim ciele objawiający się światu Bóg, którego królestwo nie jest stąd (J 18, 36).
28. Niedziela po Pięćdziesiątnicy
Niedziela przed Narodzeniem naszego Pana, Boga i Zbawiciela, Jezusa Chrystusa
Niedziela Świętych Ojców
Mt 1, 1-25
Już w pierwszych wersach Ewangelista streścił sens długiego wywodu genealogicznego: przedstawia on Jezusa, przybranego syna Józefa, jako wyczekiwanego Mesjasza z królewskiej linii Dawida (por. 2 Sm 7, 12-16; 1 Krn 17, 11-14) oraz – według egzegezy świętego Focjusza z Konstantynopola – to, że wierząc w Chrystusa wszystkie narody stają się, nie na mocy przymierza krwi, lecz przez działanie Bożej Łaski, nasieniem Abrahama.
27. Niedziela po Pięćdziesiątnicy – Niedziela Świętych Praojców
Łk 14, 16-24
Przypowieść o uczcie, w tradycji prawosławnej przypisana liturgicznej pamięci o prarodzicach Jezusa Chrystusa, dla Którego się rozwinęły i ostatecznie w Nim zwinęły zwoje świętych pism Starego Przymierza, daje drogowskaz, że idąc za Zbawicielem stajemy się prawowitymi potomkami Abrahama i Izaakowymi dziećmi obietnicy (por. Ga 4, 28).
26. Niedziela po Pięćdziesiątnicy
Łk 17, 12-19
Chrystus, przemierzając Samarię i Galileę, dostrzegł w oddali – zdawałoby się, że przez nikogo nie zamieszkałej – dziesięciu trędowatych. Ich cielesna nieczystość, często postrzegana jako dotknięcie karzącej ręki Boga, powodowała, że aż do śmierci żyli poza rodzimą społecznością, na wygnaniu, w osamotnieniu (por. Lb 5, 1-4; 2 Krn 26, 16-23). Nieszczęśnicy, nazywając Jezusa epistates – mistrzem, opiekunem, sędzią, wznosili ku Niemu głosy: zmiłuj się nad nami (eleison imas). Święty patriarcha aleksandryjski Cyryl objaśnia, że wprawdzie wszyscy zostali od trądu uwolnieni, ale dopiero wówczas, gdy zgodnie z nakazem Mesjasza szli pokazać się żydowskim kapłanom, którzy stali się tym sposobem współświadkami cudu.
25. Niedziela po Pięćdziesiątnicy
Łk 18, 18-27
Jezus, zanim został wywołany do odpowiedzi przez zamożnego faryzeusza, znał jego serce. Wielmoża, jeszcze zanim otworzył usta, był przed oczyma Mesjasza zupełnie nagi. Oświeceni czytelnicy Ewangelii prawdziwą naturę żydowskiego rządcy obnażyć mogą po charakterze zadanego Chrystusowi pytania: pułapka tkwiła w tym, aby schlebiając Nazarejczykowi sprowokować Go do publicznej kompromitacji, a ostatecznie – uznać za anarchistę, bluźniercę, opętanego przez diabła.
24. Niedziela po Pięćdziesiątnicy
Łk 13, 10-17
Jezus dokonuje cudu uzdrowienia kalekiej niewiasty – dosłownie, jak relacjonuje Ewangelista, pochylonej ku sobie. Święci Ojcowie odczytywali ten zewnętrzny stan jako krzyk jej wnętrza: zgięta w dół została moja dusza (Psalm 57, 6). Deformacja jej ciała, trwająca od osiemnastu lat, była bowiem skutkiem duchowego pochylenia ku sobie – egoizmu, grzechu, bezbożności. Cielesny garb kobiety był konsekwencją tego, że nie mogła się wyprostować duchowo, czyli odzyskać prostoty i radości bycia dzieckiem Bożym. Paweł Apostoł napisze później w podobnym kontekście: wydajcie taką szatanowi na zniszczenie ciała, by duch mógł być zbawiony w dniu Pana (1 Kor 5, 5) – doświadczenie zła i cierpienie mają nas uwrażliwić na realną obecność Boga i nadać Mu właściwe miejsce w naszym życiu.